Leestijd: 3 minuten
Een antropoloog die een organisatie in gaat om onderzoek te doen, om de cultuur in kaart te brengen of een advies uit te brengen, zal veel in gesprek gaan met medewerkers. Om een cultuur goed in kaart te brengen, ook wel mapping genoemd, is het van belang om niet alleen maar de formele retoriek maar ook de informele koffiepraat te horen. Waarom?
Uiteraard staat de marketing branche bekend als dé sector waar verhalen worden bedacht om te verkopen. Soms wordt gedacht dat enkel reclamebedrijven en snelle marketingjongens zich met storytelling bezighouden. Het minste is echter het geval. Elke organisatie bestaat uit formele en informele verhalen. Al deze verhalen omschrijven de identiteit en de kern van de organisatie, en zorgen ervoor dat extern klanten en intern medewerkers zich verbonden voelen. Bewust, maar nog vaker onbewust worden verhalen bedacht en verteld om een gemeenschappelijkheid te creëren, om gewenst gedrag af te dwingen, of om sympathiek te ogen. Elke organisatie bestaat uit unieke verhalen die elk een ander doel kunnen hebben.
Verhalen in plannen
In een organisatie worden vaak formele verhalen geformuleerd in beleidsplannen en andere managementstukken. De reden waarom dit van belang is dat er zowel intern als extern een bepaald beeld van de organisatie wordt neergezet. Bijvoorbeeld: ‘Wij zijn een klantgerichte organisatie, met hart voor de zorg.’ Of: ‘Wij zijn in 1916 begonnen als familiebedrijf en vinden het van oudsher belangrijk om een persoonlijke benadering te hebben richting onze relaties. Vanwege deze manier van werken kunnen we onze klanten optimaal helpen’. Ook op websites zie je regelmatig deze gewenste cultuur in verhalen terug. Formele verhalen zijn veelal bedoeld om een bepaald gedrag en beeld tot stand te brengen, deze komen meestal niet overeen met de werkelijkheid.
Informele koffiepraat
Zodra een antropoloog gaat mappen, een cultuur in kaart brengen, zal hij naast interviews afnemen en het lezen van documenten vooral de organisatie in gaan. Participatie observatie is de officiële benaming voor deze bekende kwalitatieve onderzoeksmethode. Door het voeren van veel gesprekken aan de lunchtafel, bij het koffiezetapparaat of tijdens borrels komen de informele verhalen boven tafel. Deze verhalen geven vaak een beeld dat veel meer past bij het werkelijke gedrag en de cultuur in de organisatie. Spanningen richting management, onvrede in een team, maar ook doorbraken en bijzondere prestaties zijn veelal onderdeel van informele koffiepraat en geven weer wat er onder de oppervlakte speelt.
Manieren om verhalen op te halen
Het is vaak eenvoudiger voor een externe om de cultuur van een organisatie te mappen, omdat degene geen onderdeel uitmaakt van de groep en mensen om deze reden vaak opener zullen praten. Toch heeft het soms ook voordelen om ‘eigen’ te zijn als je verhalen op wilt halen in een organisatie. Mensen kennen je en zullen indien je een goede verhouding met ze hebt sneller vertrouwelijk met je praten. Daarbij heb jij als het goed is ook al meer zicht op welke thema’s makkelijk worden besproken, en waar de gevoeligheden liggen. Vaak staat een bepaalde gene om te vragen in de weg zodra je bekend bent in een organisatie. Probeer deze zoveel mogelijk los te laten. Vertrouw erop dat mensen graag praten over zichzelf en hun werk, stel rustig vragen en luister goed. Onderstaande vragen kunnen je een eindje op weg helpen bij het mappen van jouw organisatiecultuur:
Welke verhalen vertellen mensen over jouw organisatie - zowel intern als extern?
Welke verhalen worden verteld aan nieuwe medewerkers?
Wat vertellen huidige medewerkers over de geschiedenis van de organisatie?
Welke helden, schurken en buitenbeentjes spelen een rol in de verhalen?
Besef dat mensen nooit helemaal open zullen zijn tijdens een formele gelegenheid zoals een vergadering of een zakendiner. Stap daarom pas op mensen af met deze vragen als ze zich op hun gemak voelen, bij voorkeur in een informele setting.
Vind je dit blogartikel leuk, like of deel hieronder!
Neem gerust contact met me op als je vragen hebt over organisatiecultuur. Wil je bijvoorbeeld meer inzicht krijgen in jouw eigen organisatie of wil je weten hoe je het beste een verandertraject kunt inrichten en uitvoeren? Of wil je gewoon eens met mij sparren zonder gerichte vraag? Ik denk graag met je mee! Stuur een berichtje en ik neem z.s.m. contact met je op.
